Zegary Johanna Gottfrieda Schaara
Legnickie zegary znajdowały się nie tylko na ulicach i placach miasta. Odmierzały legniczanom czas również w ich siedzibach. Ten zaginiony świat prywatnych czasomierzy przywołuje niewielka,
acz interesująca kolekcja Muzeum Miedzi, pierwszej powojennej instytucji gromadzącej m.in. zabytki związane z historią miasta. Placówka powstała w 1962 roku. Mieści się w dawnym pałacu opatów cysterskich z Lubiąża, wzniesionym w latach 1726 – 1728, przyległym dziewiętnastowiecznym budynku oraz w części pobliskiej Akademii Rycerskiej.
Legnickie rzemiosło zegarmistrzowskie reprezentowane jest w zbiorach Muzeum Miedzi przez zegary mistrza Johanna Gottfrieda Schaara, działającego w Legnicy w 2. połowie XVIII wieku. Są to trzy różniące się formą zegary: szafkowy, konsolowy i kaflowy.
Pierwszy do zbiorów Muzeum trafił zegar szafkowy, zakupiony w 1974 roku w poznańskiej „Desie”. Jest to zegar stojący, o wysokości 50 cm, wykonany z drewna, mosiądzu i brązu. Reprezentuje typ zegara szafkowego w obudowie drewnianej, przeszklonej z czterech stron. Oprócz godziny wskazywał dzień, miesiąc i kwadrę księżyca. Widoczny z boków mechanizm, przykryty jest od tyłu prostokątną, mosiężną, grawerowaną płytką, na której umieszczona została sygnatura mistrza. Wahadło znajduje się w tylnej części mechanizmu. Kolejny chronometr z warsztatu Schaara, zakupiony został od prywatnej osoby z Warszawy w 1995 roku. Jest to zegar talerzowy, zwany konsolowym, o wysokości 20 cm, z wahadełkiem przedtarczowym. Zegar ma tarczę mosiężną, srebrzoną, z ornamentem rokokowym. Sygnowany z tyłu, na obudowie mechanizmu. W 1974 roku publikowany był w książce Wiesławy Siedleckiej „Polskie zegary”. W 2008 roku do zbiorów Muzeum Miedzi pozyskany został zegar stołowy (kaflowy), w formie prostopadłościanu o wysokości 9 cm, wsparty na 4 nóżkach. Wykonany z brązu i srebra, zdobiony grawerunkiem, sygnowany na spodniej części obudowy. Zegar zakupiono od prywatnej osoby we Wrocławiu.
Grażyna Humeńczuk
w: Grażyna Humeńczuk, Marcin Makuch „Śladami legnickich zegarów” Legnica, 2017
